มาทำแผนที่ใน OpenStreetMap กันเถอะ

หลังจากอ่าน blog พี่เทพ เรื่อง OpenStreetMap และ Meet OpenStreetMapper ก็เลยแอบไปดูว่าตอนนี้หาดใหญ่มีอะไรบ้างแล้วเพราะแอบเห็นขอนแก่นมีเกือบทุกซอกทุกมุม ด้วยความคิดที่ว่าหาดใหญ่เป็นเมืองเศรฐกิจหนึ่งของภาคใต้น่าจะมีอะไรเยอะพอสมควร แต่พอเปิดดูผลกลับไม่เป็นไปอย่างที่คิดเนื่องจาก ไม่มีอะไรนอกจากสนามบินทางรถไฟนิดหน่อยแล้วก็ถนนแถวๆ ลีการ์เดนส์ สองสามเส้น !! - - (ไม่น่าเชื่อ) นึกขึ้นได้ว่ามี GPS อยู่ตัวนึงซื้อไว้ไม่เคยได้ใช้เลย เนื่องจากโดนเพื่อนหลอกว่าจะทำโปรเจคสักอย่างเกี่ยวกับ GPS เลยขอซื้อต่อจากอาจารย์ในราคา 2000 บาท แต่ก็ไม่เคยเห็นทำจนกระทั้งเพื่อนสุดที่รักไปทำงานที่กรุงเทพฯ :( เลยคิดว่าเราต้องช่วยทำแผนที่หาดใหญ่เสียแล้ว เสียชื่อเมืองเศรฐกิจหมดเลย :(

ผมพยายามค้นหาว่าใครที่ทำแผนที่ก่อนหน้าผมบ้าง แต่ก็พบว่าคนที่ทำไว้น่าจะเป็นขาจร เนื่องจากไม่พบ traces อะไรเลย มีเพียงจุดที่เป็นโรงพยาบาลที่สำคัญๆ เท่านั้น จากการหาข้อมูลจาก blog ของพี่เทพเล็กน้อยจึงลองใช้ JOSM บวกกับ plugin คือ LiveGPS และ Surveyor ก็เริ่มจะเก็บ GPX และเริ่มลงจุดที่ต้องการได้ (กว่าจะรู้วิธีใช้แทบแย่) เนื่องจากผมไม่เคยใช้งาน Application เกี่ยวกับ GPS มาก่อน (ถึงแม้ว่าเครื่อง GPS Receiver ผมจะซื้อเองก็เหอะ) จึงแอบสอบถามไปที่พี่เทพ ปรากกว่าที่เขาทำๆ กันนั้นส่วนใหญ่ใช้ Smart phone ที่มี GPS มาให้ก็จะสามารถใช้งานโปรแกรมพวก GPS Logger เก็บข้อมูลแล้วนำข้อมูล GPS (จะ upload ขึ้น OpenStreetMap ได้ต้องแปลงเป็น GPX ก่อนนะครับ) หรือ GPX มาเข้า JOSM อีกทีนึง (เราไม่มีตังค์แบบชาวบ้างให้รู้ไป) แต่พี่เทพก็แนะนำโปรแกรม GPS ให้ 1-2 ตัว ผมก็ศึกษาเอาปรากฏว่า มีคนใจดีเขียน gpsd มาให้หากใช้ Debian หรือ Ubuntu อยู่ก็ aptitude install ได้เลย แต่เดี๋ยวก่อนอย่าคิดว่าจะสามารถใช้งานกันได้ทันที เนื่องจาก gpsd ใน debian นั้นมีการปรับแต่งให้สามารถใช้งานผ่าน /var/run/gpsd.sock ไม่ใช้ผ่านพอร์ต 2947 ดังที่คู่มือแนะนำไว้ อีกทั้งวิธีการ config ก็ไม่ธรรมดา (จะว่าไปก็ธรรมดาตามรูปแบบ debian เรานูบเอง :( ) ต้อง config ผ่าน dpkg

# dpkg-reconfigure gpsd

แล้วตอบคำถามดังต่อไปนี้

• Start gpsd automaticaly?
  ประมาณว่าต้องการให้ gpsd ทำงานอัตโนมัติหรือเปล่า น่าจะหมายถึงการเริ่มทำงานทันทีที่เปิดเครื่อง อันนี้ผมแนะนำให้ตอบ Yes เพราะเวลาใช้งานจะได้ไม่ต้องมานั่ง start service
• Should gpsd handle attached USB GPS receivers automatically?
  ถามว่าต้องการให้ gpsd ดูแล USB GPS ที่เสียบเข้ามาอัตโนมัติหรือไม่ พอดี GPS receiver ที่ผมมีอยู่เป็นแบบ USB จึงตอบ Yes อย่างไม่คิดมาก
• Device the GPS receiver is attached to:
  ส่วนใหญ่ USB จะใช้งานผ่าน USB serial device (เอ๋ หรือไม่ใช่ ไม่แน่ใจแล้วว่าเขาเรียกว่าอะไร) ที่ /dev/ttyUSB0 จึงพิมพ์ device นี้ลงไป
• Options to gpsd:
  อันนี้ไม่ต้องใส่อะไรเพิ่มเติมกด Ok เลยครับ (เพราะลองแอบใส่แล้วใช้ไม่ได้บาง option T_T)
• gpsd control socket path:
  ใช้ค่าปริยายดีที่สุดแล้ว คือ /var/run/gpsd.sock แล้วกด Ok เพียงเท่านี่ก็เสร็จสิ้น lol

ลองปลั๊ก GPS receiver เข้าไปดูแล้วพิมพ์

# /etc/init.d/gpsd restart

* เฉพาะหลังจาก config จะได้ไม่ต้อง reboot เครื่อง
เพียงเท่านี้ก็น่าจะใช้ได้ ทดสอบโดยการใช้ GPS client ที่แถมมาให้กับ gpsd

$ xgps

หากไม่มีอะไรผิดพลาดก็จะปรากฏค่าต่างๆ ขึ้นมาให้เห็น แต่เดี๋ยวก่อน หากท่านไม่เจอค่าใดๆ ปรากฏขึ้นมาอาจจะไม่ใช่เพราะว่าท่านทำไม่ถูกต้องแต่ตรวจสอบก่อนว่าท่านอยู่ในบริเวณใด หากเป็นบริเวณภายในอาคาร ค่าจะไม่ประกฏนะครับ เพราะ GPS reciever ไม่สามารถรับสัญญาณได้นั้นเอง ผมโง่อยู่นาน ให้ทดสอบในที่แจ้งนะครับ

ถ้าทำข้างต้นจน gpsd สามารถดึงข้อมูลจาก gps reciever ได้แล้ว ใน JOSM ก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไร คราวนี้มาเริ่มการ survey กันเลยดีกว่า

เริ่มการทำงานโดยที่ไปที่เมนู LiveGPS จากนั้นก็กด Capture GPS Track หากไม่มีอะไรผิดพลาดก็จะปรากฏข้อมูลผลแผนที่ นอกจากนี้ยังมี Auto Center และ AutoSave LiveData สำหรับการปรับแผนที่ให้จุดข้อมูลปัจจุบันอยู่กลางหน้าจอเสมอ และการบันทึกข้อมูลอัตโนมัติเผื่อเกิดอะไรขึ้นมาจะได้ไม่เสียหาย

เมื่อเราได้ข้อมูล GPS มาเรียบร้อยแล้ว panel โปรแกรมด้านขวามือจะปรากฏ Layer ชื่อ LiveGPS laver อยู่ให้คลิ๊กขวาที่ชื่อ Layer นั้น แล้วเลือก Save จะได้ไฟล์ gpx สำหรับ upload ขึ้น OpenStreetMap server ได้ทันที :D แล้วอย่าลืมลงจุด แล้วก็วาดแผนที่ละครับ

ตอนนี้ที่ทำอยู่ก็เริ่มจาก ม.อ. คณะผมก่อนเป็นที่แรกเพราะใกล้ตัว แต่จากการเริ่มเก็บ GPX ทำให้ผมรู้ว่าหากผมเดินถือโน้ตบุคไปเรื่อยๆ ก็เหมือนกับเดินถือดัมเบลขนาด 2.4 km T_T หนักมากๆ (ตอนนี้กล้ามแขนขึ้นแล้ว ไหงตอนแบกที่หลังไม่ค่อยรู้สึก) ผมมีแต่รถจักรยานยนต์จึงไม่สามารถเปิดโน้ตบุคไปพร้อมกับขับจักรยานยนต์ได้ เพราะสงสารฮาร์ดิสก์เดี๋ยวจะจากผมไปก่อนวัยอันควรจึงใช้วิธีเดินเอา หากใครพบ blog นี้แล้วไปออกกำลังกายที่ ม.อ. ตอนเช้า เจอไอ้บ่าวถือโน้ตบุคเดินอยู่กลางถนน ไม่ต้องสงสัยนะครับผมเอง จากการเดินมาหนึ่งอาทิตย์เจอการตอบรับอยู่สองแบบ แบบแรกอาก๋งกะอาม๋าบอกว่า ขยันจังเลย แบบที่สองมองๆ มา แล้วทำหน้างงๆ (สงสัยคิดว่ามันทำบ้าอะไรอยู่ T_T) ขวางทางขับรถ :D หากไม่สะดวกก็ขออภัยด้วยนะครับ !! - -

จากการเก็บข้อมูลทำให้ผมรู้ว่า GPS ไม่ได้แม่นอย่างที่ผมคิด หากเจอต้นไม้ อาคาร หรือภูเขาจะทำให้ได้ตำแหน่งที่ผิดพลาดไปค่อนข้างมาก ถึงแม้ว่ามันจะเป็น 2Dfix หรือ 3Dfix ก็ตามต้องกลางแจ้งเท่านั้นจึงจะแม่นจริง แต่หากเดินตอนเที่ยงคงร้อนแย่เลยแอบทำตอนเช้าแทนการออกกำลังกาย :)

สำหรับใครที่อยากจะทำแผนที่หาดใหญ่ใน OpenStreetMap แล้วไม่รู้จะเริ่มอย่างไรติดต่อผมได้ครับ จะได้ไม่มานั่งมึนเหมือนผม (ผมนั่งมึนอยู่เดือนนึง T.T) ส่วนชาวขอนแก่นพี่เทพ น่าจะช่วยได้ครับ ธรรมศาสตร์รังสิตก็พี่โชคก็เริ่มทำอยู่ครับ ตอนนี้มีกลุ่มอยู่บน Facebook ชื่อ Thai OpenStreetMap

มาช่วยกันบำเพ็ญประโยชน์สาธารณะด้วยการสร้างแผนที่ที่เรารู้จักกันดีกว่าครับ เพื่อให้คนที่มาที่ๆ เราอยู่เดินทางกันสะดวกๆ เพราะไม่มีใครรู้จักสถานที่ต่างๆ ได้ดีเท่ากับเจ้าถิ่นนะครับ :D

แผนที่หาดใหญ่วันนี้ 2010-06-28

แผนที่หาดใหญ่ปัจจุบัน


View Larger Map